Terrarium roślinne, wiwarium (B05)(R03).
Jak wykonać terrarium roślinne ?
Projekt Łucka (R03) jest największym terrarium roślinne – wiwarium – jakim się obecnie zajmuję. Podczas gdy terrarium dobiega 5-letnich urodzin, fantastycznie wynagradza zainwestowane środki, włożony trud, pracę i roboczogodziny przy jego serwisie. Pełnowymiarowe, ścienne wiwarium roślinne stanowi oś mieszkania. Kapitalnie zdobi lokal mieszkalny wykończony w surowym, industrialnym, niemal loftowym stylu. Technologia paludarium jest w pełni zautomatyzowana. Jedynym, jednocześnie koniecznym wkładem w jego utrzymanie jest cykliczna przycinka i usuwanie nadmiaru dość szybko rosnących i postępujących roślin.
Dostarczenie gotowego zestawu terrarium roślinnego to nie koniec.
Wykonanie terrarium – wiwarium roślinne – na zamówienie nie ogranicza się jedynie do – dostawy zbiornika, jego aranżacji wewnętrznej, obsadzenia roślinami, podłączenia instalacji i uruchomienia. Podczas gdy leśny młodnik poletka 2-metrowych drzewek trudno nazwać lasem. Podobnie terrarium roślin egzotycznych nabiera mocy w nazwie dopiero kiedy prawidłowo funkcjonuje, tzn. kiedy rośliny wykazują stabilny i zdrowy przyrost na linii czasu. To nie nastąpi tydzień po starcie, ani po miesiącu. Nawet jeśli zaobserwujemy nowe listki dnia następnego to raczej będzie to przyrost wynikowy jeszcze z środowiska pochodzenia (plantacja, hodowla, matecznik). Chociaż po obsadzeniu nowymi roślinami habitatu wygląda świeżo to w większości przypadków ich wzrost zostanie czasowo zahamowany. Przybór masy zielonej zawsze jest poprzedzony długotrwałym rozwojem systemu korzennego, tak samo roślin do podłoża, jak i epifitów.
Proces dojrzewania siedliska terrarium bezsprzecznie jest kilku etapowy, często burzliwy i może trwać nawet kilka długich miesięcy. Pleśnie, porosty, grzyby, ustalenie optymalnej cyrkulacji powietrza. Ustawienie równomiernego, strefowego lub punktowego nawadniania. Także pogorszenie zdrowia nowych roślin, ich częściowe zanikanie lub nawet obumieranie. Podobnie jak w naturalnym środowisku, także i w sztucznym biotopie zamkniętego szklanego terrarium występuje powolna, ale nieunikniona rywalizacja. Rywalizacja pomiędzy sąsiadującymi roślinami o światło, wodę i składniki odżywcze.
Rośliny łodygowe zwykle rosną wzwyż, epifity w szerz, rozety opanowują strefę, jedne mają głębokie i rozkrzewione systemy korzenne. Inne wręcz przeciwnie wątłe, powierzchniowe. Dalej, mchy, porosty i wątrobowce poprawiają miejscową chłonność wody. Dla jednych roślin ozdobnych jest znakomite, a dla innych jest przekleństwem. Natury, nawet utrzymywanej w sztucznych warunkach nie da się zaprogramować. Nie istnieje również cudowny wzór jego obliczenia. Nie znam także jednolitego programu zapewniającego przeżycie i rozwój żywych organizmach w każdych warunkach.
Składowe procesu budowy terrarium tropikalnego.
Proces zakładania terrarium na zamówienie wg mojej polityki wykonawczej i doświadczenia składa się z 40% z samej budowy i instalacji, 30% z prawidłowych konfiguracji i nastaw technologii a także jej adaptacji w trakcie rozwoju projektu oraz 25-20% z obsługi i zabiegów pielęgnacyjnych, a pozostałe 5-10% z warunków i otoczenia w jakim terrarium zostało zainstalowane. Warte uwagi jest, że każdy projekt postępuje i rozwija się inaczej. Nie wystarczy wcisnąć przycisk ON i odtrąbić sukces udanego projektu. Kompletny projekt terrarium roślinnego wymagać będzie wkładu i zaangażowanie, zrozumienia i współczucia.
Wiwarium roślinne, które pierwotnie miało być akwarium.
Terrarium roślinne Łucka (R03) przede wszystkim obliguje do regularnej obsługi serwisowej. Biotop generuje ciągły i znaczący przyrost masy zielonej. Chociaż nie zawsze tak było. Doświadczenia przy realizacji tego wiwarium roślin tropikalnych są dla mnie bezcenne. Co prawda założenie terrarium zrealizowałem w ramach poprzedniej spółki, ale byłem tego zadania pomysłodawcą, projektantem i głównym wykonawcą i poznałem każdy centymetr kwadratowy oraz wszystkie niuanse z projektem związane. Pierwotnie wiwarium wcale nie miało być terrarium roślinnym, jako, że Inwestor w pierwszym wyobrażeniu planował akwarium ścienne. Tak, na etapie remontu i aranżacji wnętrza Klient myślał o obłędnie wysokim ściennym akwarium słodkowodnym.
Jednak przedstawiłem kontrargumenty podkreślające niepraktyczność i trudność w realizacji oraz eksploatacji tak wysokiego wodnego zbiornika, dosyć szybko przekierowałem uwagę i zainteresowanie. Mianowicie, logiczna była okoliczność wykonania zamkniętego przeszklonego terrarium – wiwarium roślinne – imitującego środowisko Borneo. Z uwagi na wielkość wnęki i przestrzeń do zajęcia praktycznie od podłogi do sufitu – zaproponowałem i przyjąłem do realizacji lekką akrylową gablotę terrarium na wymiar, która została wykonana fabrycznie i dostarczona na budowę w całości. Dzisiaj z perspektywy kilkuletniej obsługi tej oraz innego terrarium akrylowego stwierdzam, że akryl z pewnością nie jest najlepszym materiał do budowy paludarium. Szkło, mimo, że ciężkie i kruche jednak jest sztywne, utrzymuje geometrię, nie rysuje się, zatem lepiej zdaje egzamin.
Jak duże można wykonać wiwarium roślinne ?
Gabaryty gabloty projektu Łucka mają następujące wymiary = V1960, L187 x W60 x H175cm. Natomiast włącznie z stelażami, cały segment zajmuje powierzchnię od podłogi do sufitu.
Aranżacja wewnętrzna – terrascape – została zbudowana z kilku ponadmetrowych korzeni mangrowca. A ścianka z montażowej pianki niskoprężnej, grubej warstwy silikonu i odkwaszonego torfu. Ekspozycję uzupełniły liny jutowe imitujące liany. W tym projekcie zastosowałem fałszywe dno, ale obecnie już odchodzę od tego rozwiązania na korzyć gruboziarnistego keramzytu. Roślinność ewoluowała, a że do dzisiaj podrzucam coraz to nowsze gatunki, zatem z większym lub mniejszym tempem przerastają się wzajemnie w sposób kontrolowany, ale naturalny.
W sumie można dyskutować jakiego typu jest to terrarium – czy to paludarium, czy wiwarium. Co prawda nie ma w nim zbiornika wodnego, co kieruje nas w stronę definicji – wiwarium roślinne, jednak utrzymywanie w habitacie wysokiej wilgotności (dzięki której rośnie niezliczona ilość odmian paproci i mchów) pozwala nazywać je zamiennie paludarium jak i wiwarium.
Technologia terrarium tropikalnego, czyli jak bardzo skomplikowana może być instalacja.
Przez pewien to okres terrarium roślinne serwisował mój były Wspólnik i nie miałem poglądu ani wpływu na jego działanie. Ostatecznie Inwestorzy zwrócili się do mnie z prośbą o przejęcie obsługi na stałe, na co oczywiście z przyjemnością i chętnie przystałem.
Po kilku modyfikacjach obecny układ technologiczny pracuje wg następującego schematu działania.
Hydraulika, czyli ile wody potrzebuje terrarium wiwarium roślinne.
Podstawą układu hydraulicznego terrarium są 2 zbiorniki 40 litrów każdy. Pierwszy produkcyjny wody czystej na cele nawadniania wiwarium, drugi to retencja wody odpadowej gromadzona na potrzeby podlewania niezliczonej ilości kwiatów doniczkowych w mieszkaniu Właścicieli. Zapas wody czystej jest uzupełniany w trybie ciągłym – konduktometryczne sondy poziomu wody sterują elektrozaworem dopuszczania wody kranowej. Woda kierowana jest na filtrację osmozy odwróconej i dalej do zbiornika pierwszego, gdzie zostaje uzupełniona makroelementami i mikroelementami przez dolewkę płynnych nawozów.
Cyklicznie podawana jest niewielka ilość wody kranowej celem podniesienia zawartości wapnia i magnezu. Systemu nawadniania nie inny jak Mistking. W trakcie zarastania zbiornika roślinami układ systematycznie był powiększany o kolejne dysze i strefy hydratyzacji. Obecnie terrarium zasila około 30 dysz rozmieszczonych w dwóch osiach. Nadmiar wody z gabloty akumulowany jest w drugim zbiorniku działającym kaskadowo. Nadmiar wody w zbiorniku z kolei przelewa się do kanalizacji, a prawie 40 litrów wody jest do wykorzystania do podlewania kwiatów. W zbiorniku jest wydajna pompa zanurzeniowa umożliwiająca szybkie, ale bezpieczne i higieniczne napełnianie konewki.
Oświetlenie terrarium roślinnego jest kluczowe, ale nie przesadzajmy z jego mocą.
Oświetlenie składa się z 10 lamp krótkiego i średniego zasięgu, oraz 3 lampy skupiające dostarczające światła w dolne partie wiwarium roślinnego. Wcale nie jest proste doświetlenie tak wysokiej gabloty, zwłaszcza, że jak wspomniałem powyżej rośliny aktywnie rywalizują głównie o światło (na tym etapie rozwoju). Każdy kolejny duży liść Philodendrona lub Microsorium Pteropus przesłania dostęp do światła roślinom w niższych partiach. Co oczywiście istotne, jest wiele odmian roślin cienia. Mówię głównie o paprociach, którym nadmiar lub bezpośrednie światło szkodzi, a dobrze się czują w półcieniu lub całkowitym cieniu. Cieniolubne rośliny są z przede wszystkim wolnorosnące.
Reasumując, niemałym wyzwaniem jest rozproszenie i odprowadzenie ciepła generowanego przez dość sporą sumaryczną moc wszystkich lamp. Przy czym równocześnie konieczne jest zachowania umiarkowanej ciszy dla spokoju mieszkańców lokalu. Natomiast bez wentylacji komory oświetlenia w terrarium, tuż pod stropem temperatura powietrza osiągałaby 40-45 deg C. Wolnoobrotowe wentylatory są ciche, ale średnio wydajne. Mocne mechaniczne o większej efektywności są niestety zwykle głośne. Dlatego trudno w tej sytuacji znaleźć dobre rozwiązanie, zatem jest i cicho i ciepło, ale nie głośno i nie gorąco.
Wentylacja, czyli niedoceniane must have każdego terrarium.
Wentylacja mechaniczna tak dużego zbiornika jest nie tyle godna uwagi, co absolutnie konieczna. Zadań jest kilka. Przede wszystkim wymuszenie cyrkulacji i ruchu powietrza. Co prawda wiele roślin nie lubi przeciągów, ale umówmy się, w paludarium lub wiwarium roślinnym trudno o wytworzenie wichury, zresztą po co ? Dostarczenie świeżego powietrza z kolei zmniejsza lub reguluje (w zależności o typu terrarium i potrzeb) wilgotność. Wcale nie jest wskazane utrzymywanie poziomów np. powyżej 85%. Mimo tropikalnego pochodzenia rośliny nie lubią nadmiaru wody, o „grupach sprzątających” (insektach) nie wspominając.
Na podstawie własnych doświadczeń, obecnie jestem gorącym zwolennikiem zasilania terrarium powietrzem w trybie ciągłym, tj. 24/7. Redukuje to ilość CO2 w zbiorniku w godzinach nocnych, co przy dużej masie zielonej dla ew. mieszkańców terrarium może być zabójcze. Z uwagi na znaczą ilość użytych do terrascaping’u korzeni, w okresie dojrzewania i poszukiwania stabilizacji biologicznej zapach z terrarium, co tu dużo mówiąc, przypominał błotny. Mnie to zupełnie nie przeszkadzało, ale Inwestorom już tak, i tymczasowo kierunek przepływu powietrza odwróciłem.
Wentylatory zamontowałem na wyciąg powietrza z wiwarium, a wylot wyposażyłem filtrem węglowym. W ten sposób wszelkie zapachy były absorbowane. Nie było to docelowe rozwiązanie z uwagi na porywanie cząstek wody w momencie załączonego zraszania, co nie jest zdrowe dla wentylatora. Oczywiście można zaprogramować wyłączanie wentylatora w chwili zraszania. Jednak przy częstym, interwałowym nawadnianiu byłoby to trudne do ustawienia i utrzymania. Zatem kiedy wiwarium dojrzało i przestało wydzielać zapach przywróciłem tryb wentylacji na tłoczenie świeżego powietrza do gabloty. Chociaż zaznaczę, że w mojej ocenie zapach nie był niepokojący.
Czy potrzeba serwisować terrarium roślinne, czyli przyjemne z pożyteczny.
Serwis tego terrarium to dla niewątpliwa przyjemność. Dużo regularnej pracy, ale cel uświęca środki. Koszty utrzymania terrarium tropikalnego – roślinnego wiwarium lub paludarium – w największej mierze wiążą się z zużyciem energii elektrycznej mocy oświetlenia. Za to chociaż zużycie wody jest zdecydowanie mniejsze niż w przypadku akwarium. Nawozy także dozowane w mniejszych ilościach.
Krótki film o prezentowanym terrarium roślinnym pod linkami.
W przypadku zainteresowania zamówieniem wykonania terrarium roślinnego zapraszam do kontaktu. Realizuję dostawy i budowę personalizowanych projektów paludariów i wiwariów tropikalnych na wymiar w całym kraju.