Akwarium naturalne

Akwarium naturalne w ścianie dekoracją okazałego domu jednorodzinnego.

Mam przyjemność przedstawić kolejną relację z projektu tym razem założenia roślinnego akwarium naturalnego. Historia tego zadania rozpoczęła się jeszcze latem ubiegłego roku, kiedy Klient skontaktował się ze mną po raz pierwszy. Mimo wczesnego stanu zaawansowania budowy domu już wtedy miejsce na akwarium naturalne było wyznaczone i zabezpieczone – to miało być akwarium w ścianie. Wstępną ofertę przygotowałem na podstawie otrzymanego zdjęcia wnęki oraz jej wymiarów. W kolejnym kroku umówiliśmy z Zamawiającym wizję lokalną, podczas której wspólnie uzgodniliśmy szerokość akwarium w podstawie. Ten wymiar wcale nie był oczywisty z uwagi na ograniczoną przestrzeń pomieszczenia po drugiej stronie. Przy tej okazji wytrasowałem podłączenia mediów – źródła zimnej wody, kanalizacji oraz prądu – dla instalatorów.

Podpisanie umowy na założenie naturalnego akwarium w ścianie.

Minął rok i w czerwcu bieżącego roku ostatecznie porozumiałem się z Klientem i zawarliśmy umowę na prezentowane roślinne akwarium naturalne wraz z dostawą stelaża, oraz wykonaniem instalacji hydraulicznych. Inwestor wskazał kilka polubionych aranżacji wewnętrznych, z których jedną wybrałem jako podstawę i wzór do budowy celowego hardscape’u. W tym samym okresie kończyłem budowę opisywanego wcześniej terrarium dla węża, wobec czego założenie akwarium musiało chwilę poczekać. Jednak, aby nie tracić czasu równolegle zamawiałem i gromadziłem komponenty i wyposażenie do tego właśnie projektu.

Hardscape, czyli układ korzeni i kamieni tworzących aranżację wewnętrzną akwarium naturalnego.

Do udziału w realizacji zadania zaprosiłem Macieja Dratwickiego, dla którego przed laty wykonałem akwarium na zamówienie pod nazwą projekt „Wilanowska”. Jego obecne umiejętności i zmysł kompozycji aranżacji roślinnych bardzo mi imponują. Powierzyłem Maciejowi zakres strony artystycznej, czyli przygotowanie aranżacji wewnętrznej akwarium, dobór roślin oraz ich obsadzenie pod wspomniany wcześniej wybrany dla Klienta layout. Prace rzemieślnicze nad korzeniami i ich klejenie wykonał w pracowni roślin tropikalnych NATUREINHOUSE. Do budowy aranżacji wyselekcjonowaliśmy drewno Driftwood, a z uwagi na ich niezwykle twardą naturę bardzo przydatne jak zawsze okazały się piła łańcuchowa oraz szlifierka Dremel.

Należy podkreślić, że wbudowane akwarium w ścianie nie ma dostępu użytkowego od frontu ekspozycyjnego, zatem ewentualne poprawki aranżacji na miejscu u Klienta byłyby niezwykle trudne. Bardzo dobrym pomysłem było zbudowanie skrzyni z płyt OSB imitującej akwarium bez frontu na potrzeby ustawiania i łączenie korzeni w warunkach warsztatowych. Dzięki temu można je było przymierzyć w różnych kombinacjach w poszukiwaniu tej najlepiej odzwierciedlającej zaplanowany układ. Wykonana aranżacja korzenna została zespolona z podkładem spienionego PCV. W ten sposób uzyskaliśmy monolityczny wkład do zbiornika akwarium.

Wyposażenie techniczne, czyli układ krwionośny roślinnego akwarium naturalnego.

Stelaż oraz akwarium w ścianę musiały zostać wstawione otworem wnęki, ponieważ pomieszczenie za przegrodą jest niewielkie, a wejście zlokalizowane asymetrycznie, praktycznie bez pola manewru gabarytowych obiektów. Zakres techniczny zakładania akwarium naturalnego jest moim konikiem i instalacje wykonałem według własnego pomysłu i projektu. Natura inżyniera przysparza frajdy z montażu technologicznego, zwłaszcza kiedy – spełnia zadanie i cele oraz kiedy Inwestor docenia jego zaawansowanie, a także estetykę. Ponieważ pomieszczenie za ścianą służy jedynie obsłudze akwarium to Inwestor zrezygnował z zabudowy meblowej, a nawet domówił metalowe półki nad zbiornik o tym samym przekroju profilu co stelaż pod akwarium.

Schemat wyposażenia akwarium roślinnego z automatyczną podmianą wody.

Poniżej przedstawiam pełny schemat instalacji, a w dalszej części relacji znajdziecie Państwo bardziej szczegółowy opis każdego z układów z osobna.

Uruchamiam akwarium naturalne, czyli zbliżający się finał.

Po zakończeniu instalacji hydraulicznej przyszła pora na dostawę hardscape’u, uzupełnienie aranżacji o podłoże. Jako substrat aktywny użyliśmy cenione Ichiban DarkSoil. Zanim pojawią się zewnętrzne głosy wątpliwości spieszę zaznaczyć, że ten produkt już nie jest dostępny na rynku w sprzedaży, ale mam jeszcze swoje zapasy. Co prawda są na wyczerpaniu, ale na to akwarium naturalne i kolejne jeszcze mi wystarczyło. Substrat został przykryty żwirem drobnym o frakcji 2-4mm.

Z uwagi na zaawansowanie układów i wyposażenia, a także rozmaitość urządzeń zwykłem zalewać akwarium z (lub bez) aranżacji, uruchamiać i testować hydraulikę na kilka dni przed docelowym sadzeniem roślin i wielkim finałem. Wychodzę z założenia, że lepiej wywołać ewentualne kontrolowane problemy techniczne, awarię lub drobne nieszczelności i mieć czas oraz komfort psychiczny na korekty i poprawki. W tym przypadku nasze naturalne akwarium w ścianie zostało zalane wodą i uruchomione już z aranżacją wewnętrzną. Zostały włączone filtry, dopełnianie wody oraz dozowanie dwutlenku węgla CO₂.

Po tygodniu przyjechaliśmy dokończyć dzieło. Prace aranżacyjne i przygotowanie akwarium do zalania zajęły, jeśli dobrze pamiętam około 3-4 godzin. W tym czasie wzbudzaliśmy niemałe zainteresowanie całkiem sporej rzeszy pracowników budowlanych i wykończeniowych. Nie będę ukrywał to bardzo miłe, ale z drugiej strony tyle przyglądających się par oczu i zadawanych pytań to dodatkowy czynnik wcale nie ułatwiający pracy. A wszyscy potrzebowaliśmy się spinać z robotą z uwagi na nadchodzący wyznaczony termin „parapetówki”.

Dekoracyjne akwarium roślinne tuż po zalaniu wodą.

Z satysfakcją przyznam, że końcowy efekt przerósł moje oczekiwania i wyobrażenia. To dekoracyjne akwarium naturalne już zaraz po pierwszym (właściwie drugim) zalaniu prezentowało się świetnie. Mimo pełnej świadomości, że oczywiście brakuje nam do klasy krajowej czołówki aquascaperów, to jestem dumny z tego projektu.

Podsumowując, dyskutowane akwarium naturalne wymagało precyzji i przemyślanego wykonania z uwagi na swoją naturę, tj. lokalizacji akwarium w ścianie. Mimo, że końcówka budowy okazała się napięta terminowo to ogólnie czasoprzestrzeń realizacji zadania była elastyczna. Osobiście wolę takie projekty, do których mogę przyjeżdżać wielokrotnie rozkładając zakres prac na raty. W ten sposób łatwiej przewidzieć i zadbać o jakość szczegółów, tak istotnych przy realizacji produktów i usług bądź co bądź premium.

Wielkie lustro vis a vis, czyli dwa akwaria w jednym.

Na koniec ciekawostka architektoniczna. Mianowicie obszerny hol wejściowy, w którym jest wykonane prezentowane akwarium naturalne obejmuje także drugą bliźniaczą ścianę vis a vis. Ścianę tą w całości przesłania wielkoformatowe lustro. Efektem jest lustrzane odbicie naszego akwarium w ścianie. Zatem mieszkańcy akwarium będą się czuli lepiej w towarzystwie „sąsiadów” z drugiej strony holu, a Inwestor posiadania dwóch habitatów roślinnych.

W tym miejscu i przy okazji chciałbym podziękować Maciejowi za jego wkład i zaangażowanie w realizację projektu. To była dobra współpraca.

Specyfikacja naturalnego akwarium pojemności 435 litrów.

Wymiary = L145 x W50 x H60cm

Materiał = szkło OptiWhite, grubości 19mm

Silikon = transparentny

Boczne szyby = oklejone folią czarną

Tylna szyba = demontowana blenda spienionego PCV grubości 3mm w kolorze czarnym

Otworowanie = 1 otwór ø36mm w dnie na przelot DN25 rury przelewowej

Stelaż pod akwarium w ścianie.

Wymiary = L145 x W35 x H91cm

Profil = #40mm, grubość ścianki 3mm

Materiał = stal czarna malowana

Nóżki poziomujące

Blat = sklejka liściasta 18mm

Mata = pianka polietylenowa XPE grubości 5mm

Układy hydrauliczne dekoracyjnego akwarium roślinnego.

Filtracja nr 1 z reaktorem CO₂

Dozowanie dwutlenku węgla do układu filtracyjnego nr 1

Filtracja nr 2 z opcjonalnym bypass’em do kanalizacji

Produkcja wody osmotycznej

Częściowa dolewka wody kranowej

Szybka dolewka wody kranowej

Przelew nadmiaru wody do kanalizacji

Dozowanie płynów (nawozów)

Wyposażenie akwarium naturalnego.

2 x Filtr zewnętrzny Eheim 2217 z podwójnymi zaworami i gąbkami filtracyjnymi

Butla wysokociśnieniowa CO₂ pojemności 5-litrów Blue Aquario

Reduktor CO₂ Blue Aquario zintegrowany z elektrozaworem, licznikiem bąbelków oraz zaworkiem precyzyjnym

Komputer pH Macro Aqua wraz z sondą pH

Reaktor CO₂ Reactor 1000 Aquamedic

Elektrozawór wody ½” Danfoss z cewką 230V Danfoss

Filtr osmotyczny RO3 Pentair (GDP 100)

Pompa filtra RO do systemu osmozy odwróconej

Dozownik płynów Jebao DP-5 (5 pomp)

Lampa akwariowa SKYLIGHT Hyperspot FL

Rura przelewowa PVC-U DN25

Kran szybkiej dolewki wody zimnej

Media eksploatacyjne, czyli nawozy oraz wkłady filtracyjne do akwarium roślinnego.

Aquaforest Macro 2000ml (makroelementy)

Aquaforest Micro 2000ml (mikroelementy)

Aquaforest Carbo 2000ml (aldehyd glutarowy)

Aquaforest Life Essence 2000ml (bakterie nitryfikacyjne)

Aquaforest Water Conditioner 2000ml (kondycjoner)

Aquaforest K Boost 500ml (potas)

Wkład filtracyjny Fluval Carbon 3 x 100g (węgiel aktywny)

Wkład filtracyjny Ammonia Remover 3 x 180g (żwir amonowy)

Wyposażenie dodatkowe akwarium.

Oświetlenie LED pod akwarium

Nożyczki długie 31cm

Pęseta długa 30cm

Pęseta krótka 16cm

Siatka akwariowa mała

Skrobak magnetyczny Flipper Max Float

Metalowe wloty i wyloty do akwarium z filtrów

Rura przelewowa PVC-U DN25 z szczelnym przelotem przez dno akwarium

Regulator czasowy elektrozaworu wody

Składowe hardscape, czyli aranżacja wewnętrzna akwarium.

Korzenie Driftwood

Substrat Ichiban DarkSoil Normal

Żwir drobny 2-4mm

Opis technologiczny akwarium naturalnego.

Układ filtracyjny składa się z dwóch niezależnie pracujących filtrów zewnętrznych. Woda do filtra wchodzi dolnym króćcem, przepływa równomiernie przekrojem jego korpusu zawierającego gąbki filtracyjne o różnej porowatości oraz wymienne wkłady sorbujące – węgla aktywnego oraz żwirku amonowego. Górną część filtra stanowi zdejmowalna głowica z wirnikiem. W głowicy znajduje się króciec wylotowy strumienia wody kierowanej z powrotem do naszego roślinnego akwarium naturalnego. Do obu króćców przymocowane są elastyczne węże z podwójnymi zaworami umożliwiającymi odpięcie filtra(ów) do celu ich cyklicznego oczyszczenia i wymiany sorbentów.

Filtracja akwarium to jego serce, czy raczej nerki ?

Pierwszy filtr zewnętrzny. Woda z filtra lewego jest kierowana do reaktora CO₂ celem nasycenia strumienia wody dwutlenkiem węgla. Za reaktorem nasycona woda jest zawrócona do akwarium. Reaktor jest przepływowym cylindrem z umieszonym wewnątrz złożem ażurowych kulek rozbijających strumień wody. Zasadą działania jest przeciwprądowe zderzenie przepływu wody akwarium oraz dwutlenku węgla celem intensyfikacji rozpuszczenia gazu. Reaktor jest wyposażony w 4 króćce. 3 w górnej części korpusu, a 1 w dolnej.

Dwa z nich (jeden górny oraz jedyny dolny) służą do podłączenia przepływu wody. Pozostałe dwa górne są króćcami gazu. Wąż za filtrem, a zatem tłoczący wodę jest podłączony do górnego króćca reaktora. Natomiast do dolnego króćca jest podłączenie wody skierowane już do akwarium. W ten sposób filtr oraz reaktor działają w układzie zamkniętym.

Nasycenia wody dwutlenkiem węgla CO₂ z wysokociśnieniowej butli. Zawartość CO₂ w wodzie akwarium naturalnego jest proporcjonalne do odczynu pH wody. Im wyższa zawartość dwutlenku węgla tym niższe pH. Rozpuszczalność CO₂ w wodzie jest z kolei zmienna w zależności od twardości węglanowej wody. Komputer pH mierzy odczyn wody sondą pH zanurzoną w akwarium i podaje napięcie na gniazdo w przypadku przekroczenia zadanego progu pH równoznacznego z ubytkiem CO₂ z toni wody akwarium. Rekomenduję utrzymywanie pH na poziomie 6,8-7,0. Butla CO₂ jest wyposażona w reduktor wraz z elektrozaworem.

Dwutlenek węgla jest źródłem atomów węgla - podstawowego budulca także roślin akwariowych.

Zasada działania dozowania dwutlenku węgla jest następująca. W przypadku wzrostu odczynu pH powyżej zadanej wartości, np. 6,8 komputer pH podaje napięcie na gniazdo elektryczne 230V. Do tego gniazda jest podpięte zasilanie elektrozaworu reduktora butli. Czyli w przypadku wzrostu pH powyżej wartości 6,8, czyli np. 6,9 i wyżej na gnieździe pojawia się napięcie otwierające podłączony do niego elektrozawór. Otwarcie elektrozaworu skutkuje podaniem CO₂ poprzez zaworek precyzyjny oraz licznik bąbelków gazu wężykiem 6mm do wspomnianego w poprzednim akapicie reaktora.

Co prawda nadmiar CO₂ jest limitowany komputerem pH nie mniej za bezpieczne uznaje się wyregulowanie podawania zaworkiem precyzyjnym, aby na liczniku pojawiał się mniej więcej 1 bąbelek na sekundę.

Wężyk z licznika bąbelków jest podłączony do górnego króćca reaktora CO₂, którego widoczne jest przedłużenie wewnątrz korpusu w postaci przezroczystej rurki do dna urządzenia. W ten sposób gaz jest transportowany wewnątrz i uwalniany w dolnej części reaktora. Zgodnie z prawami fizyki pęcherze CO₂ unoszą się do góry. A ponieważ woda podawana jest w przeciwprądzie to następuje ich skuteczne mieszanie i bliskie 100% rozpuszczenie w wodzie. W ten sposób nasycona dwutlenkiem węgla woda poprzez dolny króciec reaktora i dalej elastycznym wężem jest na powrót tłoczona do naszego dekoracyjnego akwarium naturalnego.

Dublowanie układu filtracyjnego korzystne dla utrzymania mikroflory bakterii nitryfikacyjnych.

Drugi filtr zewnętrzny. Na wylocie z filtra (króciec górny) powyżej podwójnego zaworu zamontowany został trójnik z dwoma pojedynczymi zaworami na obu drogach. Jeden z nich (zamknięty w trybie normalnym) jest bypassem prowadzącym do kanalizacji. Bypass ten może posłużyć do szybkiej zrzutu części wody z akwarium bezpośrednio do kanalizacji – w sytuacjach awaryjnych. Otwarcie zaworu bocznego spowoduje tłoczenie wody do kanalizacji w umiarkowanym tempie. W tym samym czasie zamknięcie zaworu górnego, czyli odcięcie dopływu do akwarium spowoduje przyspieszenie tempa opróżniania akwarium i skierowanie całego strumienia z filtra do kanalizacji.

Roślinne akwarium naturalne a produkcja świeżej wody i automatyczna jej podmiana.

Produkcja wody i uzupełnianie poziomu w naturalnym akwarium roślinnym. Układ składa się z 4 podukładów hydraulicznych. Źródłem wody jest króciec zaworu typu pralkowego ½” wody zimnej w ścianie pod akwarium. Za zaworem jest trójnik (*) wyposażony w elektrozawór ½” na jednym z dwóch rozgałęzień. Elektrozawór ten jest sterowany kontrolerem czasowym otwierającym zawór w zadanym trybie. Od elektrozaworu prowadzi ciśnieniowy wężyk 6mm do pompy osmotycznej zamontowanej od spodu blatu pod akwarium. Jej zadaniem jest podniesienie ciśnienia w filtrze RO3 czego zyskiem jest skrócenie czasu pracy, a przede wszystkim zmniejszenie straty wody po filtracji.

Za pompą znajduje się wymieniony wyżej filtr osmotyczny RO3. Jest to 3 stopniowy filtr składający się z wkładu polipropylenowego filtracji wstępnej, wkładu węglowego (węgla aktywnego) oraz membrany osmotycznej. Filtr ma na celu usunięcie zanieczyszczeń mechanicznych, ewentualnych zanieczyszczeń chemicznych oraz redukcję twardości wody. Woda czysta z filtra jest skierowana wężykiem 6mm bezpośrednio do akwarium. Natomiast odrzut (woda brudna) z filtra RO3 jest wyprowadzona osobnym wężykiem i podłączony do rury PVC-U DN25 prowadzącej do kanalizacji.

Drugie rozgałęzienie trójnika (*) wyposażone jest w osobny mechaniczny zawór oraz szybkozłączkę ogrodową męską. W normalnym trybie pracy akwarium ten zawór musi pozostać szczelnie zamknięty. Króciec ten może służyć do napełniania w trybie szybkim – w sytuacjach awaryjnych lub podczas większych prac porządkowych w zbiorniku.

Dwie różne szkoły dolewania 100% osmozy, czy jednak mieszanie z kranówką.

Osobną funkcją układu produkcji wody jest częściowa dolewka do akwarium wody niefiltrowanej sprzed filtracji osmotycznej. Za kontrolerem czasowym na wężu ciśnieniowym 6mm jest trójnik oraz zaworek precyzyjny z zaworkiem przeciwzwrotnym. Ten strumień skierowany jest bezpośrednio do akwarium. Zawór na tym układzie powinien być jedynie częściowo otwarty. Zadaniem tego podukładu hydraulicznego jest regulowanie zawartości minerałów oraz związków wapnia i magnezu w akwarium naturalnym. Do tego układu jest dołączony strumień nawozów z kolejnego paragrafu.

Ponieważ dolewanie wody działa w trybie automatycznym to akwarium musi być wyposażone w przelew odprowadzający nadmiar wody. Stanowi go rurka PVC-U DN25 z przejściem szczelnym przez dno akwarium. Wlot do przelewu jest wyprowadzony do lustra wody. Pod akwarium rura jest skierowana do kanalizacji. Napełniając akwarium niezależnie czy automatycznie, czy manualnie to napełni się ono jedynie do górnej krawędzi przelewu. Każda kolejna porcja wody przelewem zostanie odprowadzona do kanalizacji. Układ ten zapobiega przepełnieniu akwarium wodą.

Żywienie roślin, czyli dozowanie nawozów do akwarium naturalnego.

Prezentowane nowoczesne akwarium naturalne jest wyposażone w automatyczny dozownik płynów. Jest to kontroler 5 pomp perystaltycznych. Jego zadaniem jest cykliczne podawanie do układu hydraulicznego akwarium określonych płynów, w określonych ilościach i w zadanym czasie. Zasada działania jest następująca. Lewy wężyk pompy należy umieścić w pojemniku z płynem, a prawy skierować do akwarium. W tym układzie węże za dozownikiem są połączone w kaskadę zamkniętą, a ta jest podłączona do wężyka ciśnieniowego wody kranowej. Na wężykach są zamontowane zaworki przeciwzwrotne, aby zapobiegać cofaniu się płynów. Napływ płynów do akwarium jest laminarny i niewielki, nie mniej ewentualny nadmiar wody odpłynie rurą przelewową do kanalizacji.

W normalnym trybie działania akwarium podawane są 4 różne płyny, zatem dozownik korzysta z 4 oddzielnych pojemników z płynami. Natomiast piąta pompa pozostaje w rezerwie na przypadek pogorszenia kondycji akwarium i konieczności aplikacji dodatkowych preparatów, np. antyglonowych.