Akwarium 500l
Poradnik projektant wnętrz, czyli na co zwrócić uwagę dobierając akwarium 500l dla Inwestora.
Poniższym artykułem przedstawiam podstawowe zagadnienia projektowania i przygotowania do założenia średniej wielkości akwarium 500l z jego architektonicznego punktu widzenia. Co prawda wykonawcy mają swoje własne praktykowane rozwiązania jednak spora grupa wytycznych jest wspólna niezależnie któremu dostawa akwarium zostanie powierzona. Odezwą się głosy, że akwarium, zwłaszcza to nieduże nie jest wybitnie skomplikowanym elementem wyposażenia. Owszem, może być proste i konwencjonalne, jednak można sobie pozwolić na zaprojektowanie akwarium na wymiar, które będzie zintegrowane z większą całością architektury lokalu. Współczesne możliwości warsztatowe, powszechna dostępność nowoczesnych procesów technologicznych, rozwiązań przemysłowych oraz systemów automatyzacji otwierają nowe perspektywy projektowe śmiałej i dynamicznej ich implementacji. Także na rynku dekoracji wnętrz mieszkalnych, biurowych i użytkowych.
Czy akwarium 500l jest duże ?
Współczesne możliwości techniczne pozwalają na wykonanie i swobodną obsługę zbiorników wielokrotnie większych zatem rozważając jedynie definicję gabarytu można stwierdzić, że akwarium 500 litrów jest średniej wielkości. Jednak samo już pytanie może stanowić pułapkę na przyszłego Zamawiającego. Dlaczego ? Ponieważ odpowiedź „średnie” wybrzmiewa nieco pejoratywna nutą, co może prowadzić do nieracjonalnego powiększenia projektu. Architekt zrozumie, że podstawą oceny i doboru wielkości akwarium powinna być skala pomieszczenia i jego funkcja, w którym projekt akwarium ma zostać zaadoptowany.
W dalszej części tekstu zaproponuję kilka wariantów wymiarów, jednak przyjmijmy na tym etapie, że akwarium 500l ma długości około 150cm. Zatem nietrudno sobie wyobrazić, że w obszernym salonie z jadalnią lub otwartej przestrzeni loftu 1,5-metrowy obiekt będzie raczej dodatkiem niż osiową i reprezentacyjną dekoracją. Z drugiej strony może zdominować przestrzeń wąskiego holu lub przedpokoju umiarkowanej powierzchni mieszkania. Z punktu widzenia kosztów inwestycyjnych oraz nakładów eksploatacyjnych pomiędzy dyskutowanym akwarium 1,5m a większym np. akwarium 2-metrowym nie ma dużej różnicy. Zależność absolutnie nie jest liniowa, a wręcz przeciwnie. Umowna cena jednostkowa każdego 100 litrów przy zbiornikach dużych i bardzo dużych jest zdecydowanie mniejsza niż przy akwariach mniejszych.
Wracając do postawionego pytania, dla jednych spore, dla innych nieduże – akwarium 500 litrów – to już obiekt i kubatura, która właściwie wyeksponowana nie pozostanie niezauważona w domu, mieszkaniu lub biurze. Prawidłowo zaprojektowane i założone akwarium słodkowodne, niezależnie czy roślinne, czy typu ogólnego z pewnością będzie ozdobą i ciekawą atrakcją niejednego lokalu.
Nakłady pracy i koszty obsługi akwarium 500l a większego.
Analogicznie wygląda kwestia serwisu i obsługi akwarium. Owszem im większy zbiornik tym więcej nakładów pracy potrzeba do jego utrzymania i higienizacji. Jednak niewiele więcej pracy od akwarium 500l potrzebuje akwarium o pojemności 700-800 litrów, liczone raczej w dodatkowych minutach, a nie godzinach. Jedyny element, który jest liczony, a właściwie zużywany wprost proporcjonalnie do wielkości zbiornika to są płynne nawozy. Przy czym dotyczy to oczywiście jedynie akwarium roślinnego. Wielofunkcyjne i wieloskładnikowe płyny oraz wymienne wkłady mediów filtracyjnych stanowią wymierny koszt obsługi akwarium.
Czy można oszacować miesięczny koszt obsługi akwarium ? Można, a nawet należy. Niestety spotykam się z Klientami, którzy wyrażają pewne zaskoczenie z konieczności inwestowania środków w materiały eksploatacyjne akwarium. W końcu rośliny są organizmem żywym i także potrzebują jeść. Stanowczo zalecam, aby potencjalny końcowy Użytkownik zmierzył się z pełnym spektrum kosztów nie tylko inwestycyjnych. Zatem dla dyskutowanego przypadku według mojego kalkulatora miesięczny koszt utrzymania akwarium 500l wynosi nieco ponad 170 zł. Na tą wartość składają się płyny (rekomenduję linię AQUAFOREST), media filtracyjne, CO2, prąd oraz woda, przy stawkach obowiązujących w Warszawie w lutym 2024. Koszt ten nie obejmuje obsługi serwisowej akwarium. W przypadku Państwa potrzeb jestem w stanie obliczyć szacunkowy koszt utrzymania każdego nowoprojektowanego akwarium słodkowodnego w dowolnej konfiguracji i rozmiarze.
Jeśli chodzi o nakład pracy fizycznej to nowoczesne systemy zdecydowanie ułatwiają i skracają obsługę w tym niedużego akwarium 500l. Głównie mam tutaj na myśli układ automatycznej podmiany i uzupełniania świeżą wodą oraz automatyczne dozowanie płynów. Oprócz aspektów czysto roboczych takie zaawansowane technikalia wspomagają uzyskanie dobrej kondycji, zdrowia i urody naszego podwodnego habitatu. W jaki sposób ? Po pierwsze nastawy sterownika zapewnią sztywny grafik i równe cykle. Po drugie zapewnią precyzję, dla przykładu ilości podawanych składników odżywczych roślin czy porcji wyprodukowanej świeżej wody. Po trzecie uśredniają poziomy stężeń. W tym przypadku mam na myśli poziom nasycenia dwutlenku węgla CO2 w słupie wody.
Akwarium 500l projektowane na wymiar czy gotowy zestaw akwarystyczny ?
Dość powszechnie dostępne w zakupie są gotowe zestawy akwarystyczne, tj. akwarium wraz z szafką oraz pokrywą i oświetleniem. Wymiary takich są z góry określone. Zwykle są wąskie w podstawie, za to wyższe, nie mniej dość proporcjonalne i ustawne. Poszukując podobnego akwarium 500l można trafić na zestaw JUWEL Rio Line o rozmiarze zewnętrznym L151 x W51 x H66cm. Taki zbiornik według producenta ma pojemność 450l. Zestawy dostępne są w kilku kolorach do wyboru i stanowią niezależny, wolnostojący mebel. Do umeblowanego istniejącego i użytkowanego lokalu jest to dobre rozwiązanie. Nieskomplikowane i kompletne, chociaż nie bez ograniczeń i niedoskonałości.
Jednak, kiedy projektujemy nowobudowany obiekt mamy uzasadnioną potrzebę elastycznego doboru składowych wyposażenia wnętrza, a nie adaptację ograniczonych i narzuconych wymiarów gotowych zestawów. Dzisiaj Inwestor może sobie pozwolić na zamówienie akwarium na wymiar niemal dowolny. Firm szklarskich specjalizujących się w klejeniu akwariów na indywidualne zamówienie jest wiele na rynku krajowym. Przykładowe akwarium 500l można wykonać w dość szerokim zakresie proporcji długości, szerokości i wysokości zbiornika. Mimo, że sporadycznie zdarza mi się jeszcze zrealizować dostawę gotowego zestawu akwarystycznego na życzenie Klienta, to jednak większość projektów opieram na klejonych na zadany format, kształt i wymiar. Taki indywidualnie zaprojektowany zbiornik zostaje dopasowany do wnętrza lokalu, jego stylu, zabudowy meblowej i potrzeb lub wyobrażeń architekta i końcowego Użytkownika.
Co oczywiście nie znaczy, że planując założenie akwarium nie napotkamy na ograniczenia. Owszem są takie zarówno technologiczne jak i eksploatacyjne. W przypadku umiarkowanych pojemności, jak na przykład dyskutowane akwarium 500l – zakres potencjalnego ryzyka jest oczywiście mniejszy, ale i w takim można przemycić niedogodności. Dla przykładu, odwzorowane biotopy lub aranżacje będą potrzebowały różnych proporcji akwenu, czyli zbiornika. Z bólem serca obserwuję praktykę architektów wnętrz wpisywaniu obiektów akwarium lub terrarium wynikowo w miejsca pozostałe do zaaranżowania. Nie byłoby w tym nic niebezpiecznego, gdyby wymiary takiego habitatu były potwierdzone przez potencjalnego wykonawcę. Niestety nierzadko się zdarzają wymiary wzięte spod palca, które mogą przyprawić końcowego Użytkownika o ból głowy na etapie eksploatacji.
Zalety zestawu akwariowego:
+ dostępność w zakupie
+ szybki montaż i uruchomienie
+ gwarancja na komplet (zarówno szkło, szafkę i pokrywę)
Wady zestawu akwariowego:
– ograniczone wymiary
– ograniczona kolorystyka
– ograniczenia technologiczne
Zatem namawiam projektantów do bezpłatnych konsultacji aspektów koncepcji akwarium już na wczesnych etapach, aby uniknąć konieczności modyfikowania projektu w trakcie realizacji. Tymczasem poniżej omawiam kilka wariantów wykończenia średniej wielkości akwarium 500l.
Otwarte akwarium 500l z wiszącym oświetleniem.
Koncepcja wolnostojącego i otwartego akwarium jest szalenie efektowną alternatywą gotowego zestawu wspomnianego w poprzednim akapicie. Przykładowe akwarium 500 litrów może stać bezpośrednio na szafce (lub innym meblu) i z reguły jest wielostronne. Występuje w dwóch wariantach, wyposażone w belkę oświetlenia opartą na krawędziach bocznych szyb zbiornika lub lampą oświetlenia mocowaną wiszącą na stalowych linkach. Brak przykrycia akwarium daje efekt większej przestrzenności i sprawdzi się idealnie tym którzy potrzebują czuć i mieć bezpośredni kontakt z wodnym akwenem. Odkryte tafla wody odbija promienie lampy akwariowej, przez co cały obiekt wyraźnie rozjaśnia pomieszczenie, w którym się znajduje.
Tak długo jak Klient rozważa akwarium otwarte, wolnostojące i wielostronne to sugeruję takie o proporcjonalnych wymiarach bocznej szyby, czyli równej szerokości i wysokości akwarium. Przykładowe wymiary akwarium 500l są następujące L160 x W60 x H60cm, L165 x W55 x H55cm lub L200 x W50 x H50cm. Chociaż docelowy wymiar jak napisałem powyżej jest dowolny i tak może być podyktowany małą architekturą pomieszczenia lub potrzebami Inwestora.
Obserwacja głębi akwarium od góry jest wyjątkowym punktem widzenia i bardzo cieszy oko. Ponadto gwarantuje bezpośredni i fizyczny kontakt z środowiskiem, w tym z rybkami akwariowymi. Większość ryb przyzwyczaja się do obecności człowieka i skupia się przy tafli wody oczekując na karmienie, ilekroć Użytkownik podejdzie do akwarium. Oczywiście, omówiony w kolejnych akapitach wariant w zabudowie również dysponuje dostępem od góry, jednak otwarte daje ten akces od ręki, bez konieczności otwierania frontów.
Projekt otwartego, roślinnego akwarium 500l ma niepowtarzalne styl i urodę, zwłaszcza kiedy wykonamy aranżację wewnętrzną w stylu Mizube, tj. z wystającymi z wody korzeniami. Taka aranżacja imituje wyrastanie żywej natury z zbiornika. Dodatkową zaletą użytkową jest podwyższona wilgotność w pomieszczeniu, w którym akwarium stoi. Pewnego rodzaju mankamentem akwenu otwartego jest ewentualne rażenie światłem lub refleksy od wiszącej lampy. Dla jednych jest to zaletą, jednak nie rekomenduję umiejscowienia akwarium w okolicach niskiej kanapy czy sofy, a już na pewno odradzam lokalizowanie akwarium otwartego w tej samej osi co telewizor. Nie polecam także właścicielom kotów oraz do przemyślenia rodzicom małych dzieci. Nieosłonięte, odkryte akwarium jest narażone na wodowanie różnych przedmiotów, z skaczącym po meblach kotem włącznie.
Zalety akwarium otwartego:
+ wyjątkowa uroda, zwłaszcza z wystającą z wody aranżacją korzenną oraz roślinami
+ nawilża pomieszczenie
+ rozświetla pomieszczenie
Wady akwarium otwartego:
– refleksy i rażenie światłem akwariowym
– ryzyko wpadania przedmiotów (zabawki) lub zwierząt domowych (kot, szczur)
Koncepcja akwarium w zabudowie meblowej.
Dekoracyjne akwarium w zabudowie jest ciekawym i praktycznym rozwiązaniem do pomieszczeń z pełnym i spójnym umeblowaniem wystroju. W przeciwieństwie do wnętrz minimalistycznych wiele pomieszczeń wypełnia ciąg mebli w formie regałów, meblościanek, szaf i meblowych ścian działowych. Bywa, że w takich mieszkaniach brakuje wystarczającej ilości miejsca na wolnostojące i przestrzenne dekoracje. Czasem warunki lokalowe lub użytkownicy (wspomniane powyżej zwierzęta domowe lub dzieci) limitują możliwość założenia otwartego akwarium roślinnego. W takich projektach w sukurs przychodzi już uznana, aczkolwiek jeszcze nie tak popularna zabudowa meblowa. Jest to nic innego jak wbudowanie akwarium 500l (lub większego) w mebel stanowiąc jego integralną, ale harmonijną część. Pewnego rodzaju wariantem jest akwarium w ścianie, które w zależności od lokalizacji również bywa częściowo zabudowane.
Taki projekt akwarium zwykle wykorzystuje się w salonie, przedpokoju, czasem gabinecie lub pokoju młodzieżowym. Klasyczny zbiornik w zabudowie ściennej jest zdecydowanie dłuższy niż wyższy. Chociaż nie jest to obligatoryjne, to i w tym przypadku warto zachować proporcje szerokości do wysokości, a przynajmniej ich zbliżone wymiary. Przykładowe wymiary akwarium 500l proponuję L155 x W50 x H65cm lub L180 x W45 x H65cm. Aranżacja wewnętrzna może zostać wykonana zarówno z kamieni naturalnych jak i korzeni w stylu Ryuboku.
Całkiem interesująco prezentują się akwaria typu jamnik. Dla dyskutowanej pojemności akwarium 500l możemy użyć wymiarów L200 x W50 x H50cm lub L220 x W45 x H50cm. Co prawda jego nieduża wysokość ogranicza możliwości aranżacji korzennej hardscape, ale dość fajnie się prezentuje w minimalistycznych stylach kamiennych typu Iwagumi. Wąski, niski za to długi zbiornik będzie doskonałym środowiskiem dla dużej ilości małych ryb ławicowych.
Zalety akwarium w zabudowie meblowej:
+ brak refleksów świetlnych
+ ryby i krewetki nie wyskakują z akwarium
+ odgrodzenie lustra wody od warunków zewnętrznych
Wady akwarium w zabudowie meblowej:
– konieczność zastosowania materiałów wodoodpornych
Wielostronne akwarium 500l w formie kostki lub słupka.
Jako poboczną opcją akwarium w zabudowie jest projekt wielostronny. Co prawda omawiana w poprzednim akapicie zabudowa ścienna może być równie dobrze narożną, czyli 2-stronną, to w przypadku wielostronnego mam na myśli zbiornik z widokiem z każdej z czterech stron. Oczywiste jest, że najlepiej się sprawdzi forma słupka, chociaż zakładałem i obsługiwałem projekty doklejone do nośnego słupa konstrukcyjnego. Przykładowe wymiary akwarium 500l mogą być – L85 x W85 x H70cm lub L90 x W90 x H65cm.
W przypadku akwarium wielostronnego niezwykłej wagi jest zapewnienie dostępu przynajmniej z dwóch stron do celów eksploatacyjnych. Wykonanie górnej zabudowy meblowej z tylko jednym otwieranym lub uchylnym frontem przy szerokości zbiornika rzędu 80-90cm jest poważnym błędem projektowym. Do obsługi takiego akwarium zwyczajnie zabraknie nam zasięgu ręki, a w konsekwencji higienizacja i utrzymanie kondycji habitatu będzie uciążliwe i zniechęcające. Wielostronne jest raczej akwarium w kuchni lub jadalni, często połączone z wyspą kuchenną, jako ścianki oddzielające np. od salonu a także doklejane do słupów nośnych celem ich kamuflowania.
Zalety akwarium wielostronnego:
+ uroda i wiele ekspozycji
+ funkcjonalność jako obiektu
Wady akwarium wielostronnego:
– z reguły wysokie akwarium trudne w obsłudze
– konieczność zapewnienia przynajmniej dwustronnego dostępu
– dłuższa aklimatyzacja ryb akwariowych
Materiały podstawy i zabudowy meblowej akwarium.
Na czym postawić projektowane akwarium ? Co prawda akwarium 500l nie jest duże, to w każdym przypadku rekomenduję posadowienie zbiornika na stalowym stelażu. Spawany i malowany antykorozyjnie samonośny stelaż jest cierpliwy i zniesie ewentualne zachlapanie czy czasową wilgoć. Przed wydaniem ślusarzowi do produkcji konsultuję projekt stelaża z Klientem pod kątem mocowania i otwierania zabudowy meblowej. Wiedząc o rodzaju i konfiguracji przyszłych frontów zawczasu mogę przewidzieć przyspawanie otworowanych płaskowników do łatwego mocowania obudowy. Każdy stelaż posiada regulowane nóżki służące do poziomowania. Na stelażu zwykle mocuję blat z sklejki wodoodpornej grubości 18mm, a pod samo akwarium przyklejam na blacie matę polietylenową grubości 5mm.
Z jakiego materiału wykonać zabudowę meblową akwarium ? No cóż, wiele zależy od grubości portfela Zamawiającego, ale rekomendowane jest zastosowanie wodoodpornych płyt meblowych, względnie lakierowanych frontów. O ile dekoracyjne akwarium i jego hydrauliczne instalacje same w sobie muszą być szczelne, to podczas okresowych prac pielęgnacyjnych nie unikniemy miejscowego zamoczenia. Skaczące ryby również mogą wychlapywać wodę. Do tego podwyższona wilgotność powietrza w komorze oświetlenia nad akwarium także może powodować lokalną kondensację na płytach meblowych.
Podwyższona wilgotność w zabudowie nad akwarium roślinnym, zatem dodajmy wentylację.
Procesu parowania wody nie unikniemy ani nie zdławimy, chociaż w pewnych okolicznościach możemy niwelować jego ewentualny negatywny wpływ. Akwarium roślinne ma jedną charakterystyczną naturę, czyli zakładaną stosunkowo niską temperaturę wody. Jaki to poziom „niskiej” temperatury jest oczywiście dyskusyjne. O ile niektóre gatunki ryb dobrze się czują w temperaturze 28 deg C, to w akwarium roślinnym zwykłem utrzymywać poziom w zakresie 21-24 deg C. I nie proponuję mechanicznego chłodzenia wody, które owszem jest stosowane w akwarystyce (morskiej). Natomiast mam na myśli mechanizm codziennego dopuszczania wody w ramach systemu podmiany wody.
Regularne, codzienne zasilenia wodą zimną z sieci w sposób swobodny utrzymuje temperaturę na niższych poziomach. Ten wymagany w habitacie roślinnym proces przy okazji zmniejsza i reguluje intensywność parowania wody z akwenu. Zatem projekt akwarium 500l przewidujący automatyczną podmianę wody w trybie dziennym przy okazji będzie się charakteryzował mniejszym stopniem kondensacji na ścianach zabudowy.
Natomiast nic nie stoi na przeszkodzie, aby komorę oświetlenia nad akwarium dodatkowo wyposażyć w wentylację, przynajmniej grawitacyjną wentylację. Przy okazji wcześniejszych artykułów o zasilaniu świeżym powietrzem terrariów roślinnych pisałem, że w dzisiejszej dobie jest całkiem spory wybór cichych a jednak wydajnych wentylatorów w szerokim zakresie zasilania od AC do DC 5V. Do tego dochodzi dostępność wydruków 3D własnych elementów, w tym przypadku kratek wentylacyjnych i dyfuzorów. Na tym polu czuję zupełną swobodę i regularnie polecam swoim Klientom mechaniczną, tj. wymuszoną wentylację zabudowy meblowej. Wszystko po to, aby zmniejszyć temperaturę i wilgotność w strefie nad akwarium.
Licowanie zabudowy meblowej czy fronty na zakładkę ?
Wykończenie zabudowy akwarium 500 litrów po raz kolejny może wpuścić Inwestora w pułapkę. Fronty meblowe można wykonać na dwa sposoby – zlicowanych frontów lub frontów na zakładkę. Zlicowane fronty to nic innego jak płyty meblowe dochodzące od spod i nad akwarium w tej samej płaszczyźnie co frontowa szyba. Proszę sobie wyobrazić, że zbiornik wystaje zza blatu 2cm i drzwiczki mebla chowają się zarówno pod akwarium jak i nad górną jego krawędzią. Z przodu mamy równą powierzchnię przekroju mebla. Patrząc z boku nie mamy ciągłości powierzchni, a fronty dolny i górny częściowo zasłaniają fragment szyby zbiornika.
Druga opcja, tj. fronty mebla na zakładkę to płyty meblowe, które zachodzą na akwarium w jego dolnej i górnej części po 3 do 5 centymetrów. Patrząc z boku nie mamy ciągłości powierzchni, a fronty dolny i górny częściowo zasłaniają fragment szyby zbiornika.
Pierwsze rozwiązanie – zlicowane fronty – na pierwszy rzut oka wydaje się atrakcyjnym rozwiązaniem. Po pierwsze miła dla oka ciągłość powierzchni, po drugie wysokość optyczna akwarium jest równa jego pełnej wysokości. Jednak ta metoda niesie za sobą poważną niedogodność, a mianowicie wydostające się z zabudowy światło akwariowe. Poziom lustra wody jest zwykle 2-3cm poniżej górnej krawędzi akwarium. Niby niewiele, ale wystarczająco dużo, aby tą szczeliną penetrowały promienie od lampy akwariowej wiszącej wewnątrz. W konsekwencji nie unikniemy refleksów na podłodze i innych meblach w pobliżu. A co najmniej przyjemne to, że prześwit razi oczy bezpośredniego obserwatora.
Druga metoda wydaje się mniej widowiskowa, ale znacznie bardziej funkcjonalna i sprawdza się od strony użytkowej. Przesłonięcie kilku centymetrów górnej krawędzi akwarium, czyli front np. 2cm poniżej nominalnego poziomu wody w zbiorniku odcina światło. Znika ewentualny problem z rażeniem oraz refleksami. Przy okazji analogiczna zakładka dolnej krawędzi przesłania nasypane do środka podłoże, które z czasem może się zanieczyszczać i niezbyt elegancko wyglądać. Zatem to wykonanie jest bardziej praktyczne i obecnie stosowane przeze mnie właściwie w każdym nowobudowanym projekcie akwarium 500l w zabudowie meblowej. Jedynie o czym warto pamiętać, to pozostawienie nieznacznej dylatacji pomiędzy domykanym górnym i dolnym frontem a powierzchnią szkła. Zbyt dopasowane domknięcie będzie obijało frontową szybę, co jest niepożądane.
Przedstawione powyżej rekomendacje są jedynie częścią problematyki technicznej i nie wyczerpują całego zagadnienia. Mam natomiast nadzieję, że zwrócą Państwa uwagę i zainteresowanie, a docelowo skłonią do kontaktu z wybranym wykonawcą projektu akwarium roślinnego celem weryfikacji i implementacji użytkowych i funkcjonalnych rozwiązań. Nie sztuką jest założyć akwarium. Sztuką jest przewidzieć wszelkie możliwe jego stany oraz wyważyć szanse przeciwko ryzyku. Akwarium 500l jest niewielkim projektem, ale nawet taki powinien zostać zaprojektowany na lata. Bo przecież rzadko kiedy można taki usunąć lub zastąpić drugim jeśli pierwszy nie spełnia oczekiwać końcowego Użytkownika.